İhtiyati tedbir ve ihtiyati haciz kararları; alacaklının veya hak sahibinin hakkını güvence altına alan geçici hukuki korumalardır. İhtiyati tedbir kararı ihtiyati haciz kararını da kapsar niteliktedir. Günümüzde davalar ve icra takiplerinin açılış ve kesinleşme süreci göz önüne alındığında, borçlu ya da mal üzerinde hak sahibi olmayan kişiler, hak sahiplerinin hakkını suistimal ederek mal kaçırabilmektedir. İhtiyati tedbir ve ihtiyati haciz ile bu gibi durumların önüne geçerek, oluşacak mağduriyetlerin engellenmesi amaçlanmaktadır. Ancak burada karşı tarafın tasarruf hakkı da ihlal edileceğinden her iki koruma tedbirinde de talebin gerekliliği konusunda mahkemeye yeterli deliller sunulmalıdır. Uygulamada sık sık karıştırılan ihtiyati tedbir ve ihtiyati haciz arasında benzer yönler olduğu kadar farklılıklar da bulunmaktadır.
İhtiyati Tedbir ile İhtiyati Haciz Arasındaki Farklılıklar
> Dava konusu bakımından: ihtiyati haciz para ve teminat alacaklarına ilişkin dava ve icra takipleri bakımından uygulama alanı bulur iken ihtiyati tedbir para dışında da uygulama alanı bulabilir. Örneğin bir boşanma davalarında velayet, mal rejimi davaları gibi çeşitli davalarda da ihtiyati tedbir istenebilir.
> Yetkili mahkeme bakımından: İhtiyati haciz kararı icra takibinin açılacağı yer mahkemesinden, ancak alacağa ilişkin bir dava var ise, davanın görüldüğü yer mahkemesinden ihtiyati haciz talep edilir. İhtiyati tedbir kararı ise, dava açılamadan esas hakkında görevli ve yetkili yer mahkemesinden, dava açıldıktan sonra ise davanın görüldüğü yer mahkemesinden talep edilir.
> Teminat bakımından: İhtiyati haciz isteyen alacaklı hacizde haksız çıktığı takdirde borçlunun ve üçüncü şahsın bu yüzden uğrayacakları bütün zararlardan sorumlu olacağına dair mahkeme veznesine teminat yatırmaya mecburdur. Teminat tutarı yaklaşık %15-%20 civarıdır. Alacak ilama dayanıyor ise teminat yatırma zorunluluğu yoktur. İhtiyati tedbir kararında ise; yine başvuran hak sahibi teminat göstermek zorundadır. Ancak hak sahibi, ihtiyati tedbirin gerekliliğini kuvvetli deliller ile ispat ederse veya resmi senede dayanıyor ise, mahkeme gerekçesini açıkça belirtmek şartıyla teminat alınmamasına da karar verebilir. Adli yardımdan yararlanan kimsenin teminat göstermesi gerekmez.
> Uygulanma süresi bakımından: Alacaklı, ihtiyati haciz kararı veren mahkemenin yargı çevresindeki icra dairesinden, 10 gün içerisinde kararın infazını istemeye mecburdur. Aksi halde ihtiyati haciz kararı kendiliğinden kalkar. İhtiyati tedbir ise, kararı veren mahkemenin yargı çevresinde bulunan veya tedbir konusu mal ya da hakkın bulunduğu yer icra dairesinden 1 hafta içerisinde talep edilmelidir. Aksi takdirde ihtiyati tedbir kararı da kendiliğinden kalkar.
> İtiraz süresi bakımından: İhtiyati hacizde borçlu haciz huzurunda yapılmış ise haciz tarihinden itibaren, yokluğunda yapılmış ise haciz tutanağının tebliğinden itibaren 7 gün içerisinde mahkemeye müracaat ile itiraz edebilir. İhtiyati tedbirse ise, ihtiyati tedbirin uygulanması sırasında karşı taraf hazır bulunuyor ise bu tarihten, bulunmuyor ise tutanağın tebliğinden itibaren 1 hafta içerisinde mahkemeye itiraz edebilir.
> Malın devrini engeller mi? İhtiyati tedbir malın devrini engeller, dolayısıyla malın üçüncü kişilere satışına izin vermez. Ancak ihtiyati haciz malın üçüncü kişilere devrini engellemez, ancak üçüncü kişi hacizli mal edinmiş olur. (Yargıtay 23. H.D. 2013/3628 E. 2013/3811 K. 05/06/2013 K.T.)
>Sonuçları bakımından: İhtiyati hacizde icra takibi ya da dava sonunda hacizli mal aynen alacaklıya verilmez, satışı yapılarak elde edilen bedel alacaklıya verilir. İhtiyati tedbirde ise, tedbir konulan mal aynen hak sahibi başvurana verilir.
Hukuk büromuz İcra Hukuku alanında Adana icra avukatı olarak avukatlık ve danışmanlık faaliyeti yürütmektedir. Detaylı bilgi için iletişime geçebilirsiniz.
Aşağıdaki yazılarımızı da okuyabilirsiniz:
Son Yazılar