Günümüzde bazı işyerleri, personel işe alırken askerlik yapma koşulunu öngörmektedir. Zira işveren yapılan işin kesinti olmaksızın yapılmasını isteyebilir. Askerlik yapmaksızın iş hayatına başlayan işçiler için kanun birtakım haklar öngörmüştür. Bu haklara aşağıda değineceğiz.
Askerlik Sebebiyle İşten Ayrılan İşçi Ne Yapmalıdır?
Askerlik sebebiyle işten ayrılan işçi; işverene hitaben işten ayrılma dilekçesi yazarak iş sözleşmesini sonlandırabilir. İşçinin askerlik sebebiyle işten ayrılması istifa anlamına gelmez, zira ortada işçinin elinde olmayan ve kanun tarafından ödev olarak yüklenen bir sorumluluk bulunmaktadır. İşçi; işten askerlik sebebiyle ayrıldığını anlatan dilekçe yazarak işverene vermeli ve dilekçeye ek olarak da e-devlet üzerinden alacağı halk arasında sülüs olarak da bilinen sevk belgesini eklemelidir. İşçi başvuru yapar iken herhangi bir şekil şartına bağlı değildir, ancak dilekçe ve ekini ispat bakımından daha sağlıklı olması için noter kanalıyla ya da taahhütlü posta yoluyla da gönderebilir. İşçi için bir ihbar öneli öngörülmemektedir, işçi makul sürede bu durumu bildirmelidir.
Askerlik ve Kıdem Tazminatı
1475 Sayılı İş Kanunu’nun 14. Maddesine göre, “muvazzaf askerlik sebebiyle iş sözleşmesinin feshedilmesi” halinde işçi kıdem tazminatına hak kazanır. Askerliğin kısa dönem ya da uzun dönem olması önemli değildir. İşçinin işe başladığı tarihten itibaren hizmet akdinin devamı süresince her geçen tam yıl için, işçiye 30 günlük ücret kıdem tazminatı olarak ödenir. Bir yıldan artan süreler için de aynı oran üzerinden ödeme yapılır.
Askerlik sebebiyle kıdem tazminatına hak kazanabilmek için kanunun aradığı 1 yıllık çalışma şartını da unutmamak gerekir. 1 tam yılı doldurmadan askere gitmek durumunda kalan işçiler kıdem tazminatına hak kazanamaz.
Askerlik görevinden dönen işçi aynı işyerinde çalışmaya başlarsa, kıdem tazminatını askere gitmeden önce almış olsa dahi, yıllık izin süresi hesaplanırken önceki çalışma süresi de dikkate alınmalıdır.
Bedelli Askerlik ve Kıdem Tazminatı
Kanunda bedelli askerlik sebebiyle iş akdinin feshedilmesi halinde kıdem tazminatına hak kazanılıp kazanılmayacağı konusuna değinilmemiştir. Bu durum uygulamada da farklı yorumlar çıkmasına neden olmuştur.
1475 Sayılı Kanun’un 14. maddesine göre “muvazzaf askerlik” sebebiyle iş akdinin feshedilmesi durumunda kıdem tazminatına hak kazanılacağı belirtilmiştir.
26/07/2018 tarihinde 1111 Sayılı Kanun’a Geçici 55. madde eklenmiştir. Buna göre bedelli askerlikten faydalanmak isteyen işçilerin, temel askerlik eğitimi süresince işveren tarafından “aylıksız veya ücretsiz izinli” sayılacağı belirtilmiştir.
Hangi kanun maddesinin dikkate alınması gerektiği zaman içerisinde uygulama ile beraber şekillenecektir.
İşveren İşe Almak Zorunda mıdır?
Evet, işveren askerden dönen işçiyi işe almak zorundadır. Askerlik sebebiyle işten ayrılan işçi, terhis edilmesinden itibaren eski işine dönmek istiyorsa, iki ay içerisinde işverene başvuru yaparak, işe dönmek istediğini bildirmelidir. İşveren işçiyi, eski işleri veya benzeri işlerde boş yer varsa derhal, yoksa boşalacak ilk işe başka isteklilere tercih ederek, o andaki şartlarla işe almak zorundadır.
İşveren işçiyi işe almak istemiyorsa işçiye 3 aylık ücret tutarında tazminat öder.
Askerden Sonra İşsizlik Maaşı Alınabilir mi?
Askerlik sebebiyle işten ayrılan işçiler, belirli koşulların bulunması halinde işsizlik maaşına hak kazanır. Öncelikle işten ayrılırken SGK’ya doğru kod bildirilmesi gerekir. İşverenin SGK’ya olduğundan farklı kod bildirmesi halinde işsizlik maaşı talebi reddedilir.
Askerden dönen işçi İŞKUR’a başvuru yapmalıdır. Bu başvuru askerden önce de yapılabilir ancak askerlik sürecinde işsizlik maaşı yatırılmış ve çekilmiş olursa kurum tarafından faizi ile talep edilebilir. Bu sebeple başvuru askerden döndükten sonra yapılması daha sağlıklı olacaktır.
İşsizlik maaşına hak kazanabilmek için bazı şartlar gerekir. İşçi askere gitmeden önce son 120 gün içerisinde kesintisiz çalışmış olmalı ve son 3 yıl içerisinde 600 gün işsizlik sigortası primi yatırılmış olmalıdır.
Büromuz İş davaları ile ilgili Adana avukat olarak avukatlık ve danışmanlık hizmeti vermektedir. Detaylı bilgi için iletişime geçiniz.
Aşağıdaki yazılarımızı da okuyabilirsiniz:
Sözleşmeli Er ve Erbaş Tazminatı (İkramiyesi)
Son Yazılar