Evlilik birliği içerisinde dünyaya gelen çocuk, babanın soyadını alır ve babanın nüfus kütüğüne kaydedilir. Ancak evlilik birliği dışında dünyaya gelen çocuk için durum farklıdır. Evlilik birliği dışında doğan çocuk annenin kütüğüne kaydedilerek, annenin soyadını alacağı gibi velayeti de annededir.
Çocuk ile anne arasındaki soybağı doğum ile kurulur, yani anne ile çocuk arasındaki soybağı için yalnızca doğum yeterlidir, çocuğun evlilik birliği içerisinde doğup doğmamasının bir önemi yoktur. Ancak çocuk ile baba arasındaki soybağı evlilik, babalık davası ve tanıma ile kurulabilir. Babalık davasını daha önceki yazımızda anlatmıştık, bu yazıda sadece evlilik dışında doğan çocuğun tanınması konusuna değinilecektir.
Evlilik Dışında Doğan Çocuğun Baba Tarafından Tanınması
Eğer baba, çocuğu kendi kütüğüne aldırarak soyadını vermek istiyorsa çocuğu tanımalıdır. Aksi takdirde her ne kadar biyolojik baba olarak bilinse de hukuk nezdinde kabul edilmediği için; hem çocuğun sosyal ve psikolojik açıdan sorunlar yaşamasına, hem de miras hukuku açısından mahrumiyetler yaşamasına neden olabilir. Baba evlilik dışı doğan çocuğunu farklı yollar ile tanıyabilir. Baba, evlilik dışı doğan çocuğunu;
-Nüfus memuruna veya mahkemeye (aile mahkemesi) yazılı başvuru ile ya da
-Noter senedi veya vasiyetname ile tanıyabilir.
Tanımanın Bildirilmesi
Beyanda bulunulan nüfus memuru, mahkeme, noter veya vasiyetnameyi açan hakim, tanımayı babanın ve çocuğun kayıtlı bulunduğu nüfus memurluklarına bildirir.
Çocuğun kayıtlı bulunduğu nüfus memurluğu da tanımayı çocuğa, anasına, çocuk vesayet altında ise vesayet makamına bildirir.
Her Çocuk için Tanıma Yoluna Gidilebilir mi?
Her çocuk tanınamaz. Başka bir erkek ile mevcut soybağı ilişkisi olan çocuğun, bu soybağı ilişkisi geçersiz kılınmadıkça tanınması mümkün değildir. Yani çocuğun zaten babası var ise, söz konusu erkek gerçek baba olmasa dahi tanıma yoluna gidilemez. Öncelikle soybağının reddi sağlanmalıdır. Çocuk ile baba olarak görünen kişi arasındaki soybağı ilişkisi ortadan kalktığı takdirde tanıma yoluna gidilebilir.
Evlilik Dışı Doğan Çocuğun Velayeti
Evlilik dışı doğan çocuğun velayeti anneye aittir. Evlilik birliği içerisinde dünyaya gelen çocuğun velayeti her iki tarafa ait olmasına karşılık, evlilik dışı doğan çocuğun velayeti annededir. Ancak çocuk ile baba arasında soybağı ilişkisi kurulmuşsa ve şartlar velayetin babaya verilmesini gerektiriyor ise velayet babaya da verilebilir.
Tanımanın Geçersizliği, Tanımanın İptali
Tanımanın iptali dava yoluyla ileri sürülebilir. Tanımanın iptali davası, tanıyan kişinin aslında baba olmadığı iddiası ile, kurulan soybağı ilişkisini ortadan kaldırmak için açılan davadır.
Tanımanın iptali davasını, tanıyan yani baba açabileceği gibi anne, çocuk, çocuk ölmüşse çocuğun altsoyu, ve diğer ilgililer de açabilir. Soybağı ilişkisi kamuyu ilgilendiği için Cumhuriyet Savcısı ve Hazineye de tanımanın iptali davasını açma hakkı tanınmıştır.
Dava tanıyan baba tarafından açılmışsa davalı anne ve çocuktur. Eğer davayı diğer hak sahipleri açmışsa davalı; tanıyan, tanıyan ölmüşse mirasçılarıdır.
Tanımanın iptali konusu başka bir yazımızda ayrıntılı olarak ele alınmıştır, okumak için tıklayınız.
Tanımanın İptali Davasında İspat
Davacı, tanıyanın baba olmadığını ispatla yükümlüdür. Bu davada ispat yükü davayı açan kişiye göre değişkenlik gösterir. Tanımanın iptali davası anne veya çocuk tarafından açılmış ise, davalı yani tanıyan; gebe kalma döneminde ana ile cinsel ilişki yaşadığını ispatlamalıdır. Anne ve çocuk dışında kalan diğer ilgililerin dava açması halinde ise ispat yükü davacıdadır.
Tanımanın iptali davası DNA testi dahil her türlü delille ispat edilebilir.
Tanımanın İptali Davası Açma Süresi
Tanıyanın dava hakkı, iptal sebebinin öğrenildiği veya korkunun etkisinin ortadan kalktığı tarihten başlayarak 1 yıl ve her halde tanımanın üzerinden 5 yıl geçmekle düşer.
İlgililerin dava hakkı, davacının tanımayı ve tanıyanın çocuğun babası olamayacağını öğrendiği tarihten başlayarak 1 yıl ve her halde tanımanın üzerinden 5 yıl geçmekle düşer.
Çocuğun dava hakkı, ergin olmasından başlayarak 1 yıl geçmekle düşer.
Yukarıdaki süreler geçtiği halde gecikmeyi haklı kılan sebep varsa, sebebin ortadan kalkmasından başlayarak 1 ay içinde dava açılmalıdır.
Büromuz Aile Hukuku’ndan kaynaklı davalar için Adana avukat olarak avukatlık ve danışmanlık hizmeti vermektedir. Detaylı bilgi için iletişime geçiniz.
Aşağıdaki yazılarımızı da okuyabilirsiniz:
Son Yazılar