Nafaka çeşitleri; tedbir nafakası, yoksulluk nafakası, iştirak nafakası ve yardım nafakası olarak dörde ayrılır. İştirak nafakası; çocuğun velayeti kendisine verilmeyen tarafın, çocuk için velayet sahibi eşe ödediği nafakadır. İştirak nafakası küçük çocuğun eğitim, sağlık, barınma gibi giderlerinin karşılanması amacı taşır. Yardım nafakası ise, yoksulluğa düşen üstsoy, altsoy ve kardeşlere ödenen nafakadır.
Boşanma davalarında müşterek çocuk için bağlanan nafakaya iştirak nafakası denilir. İştirak nafakası süreli nafakadır, yani çocuk 18 yaşını doldurup ergin olduğu tarihten itibaren kendiliğinden kalkar, ayrıca dava açılmasına gerek yoktur. Çocuğun reşit olması ile beraber nafaka da son bulacaktır. Reşit çocuğa yeniden nafaka bağlanabilir mi? Eğer ergin olan çocuk eğitim hayatını devam ettiriyorsa kendisine yardım nafakası bağlanması için yeniden yardım nafakası davası açabilir. Dikkat edilirse açılacak olan dava iştirak nafakası değil yardım nafakası davasıdır.
4721 Sayılı Medeni Kanun 328 madde:
“Ana ve babanın bakım borcu, çocuğun ergin olmasına kadar devam eder.
Çocuk ergin olduğu halde eğitimi devam ediyorsa, ana ve baba durum ve koşullara göre kendilerinden beklenebilecek ölçüde olmak üzere, eğitimi sona erinceye kadar çocuğa bakmakla yükümlüdürler.”
Hukuk Genel Kurulu’nun 2013/3-1627 Esas 2015/1020 Karar sayılı ilamına göre;
“… dava tarihi itibariyle davacı çocuk reşit olup, iki yıllık meslek yüksek okulu mezunudur. Aynı zamanda, eğitimini 4 yıllık bir fakültede tamamlamak isteyerek, Anadolu Üniversitesi İktisat Fakültesine de kayıt yaptırmıştır. Davanın açıldığı tarihte de 3. sınıf öğrencisi olarak eğitimine devam etmektedir. Meslek yüksekokulundan mezun olmakla birlikte, mesleğine uygun bir iş bulamamış; özel yeteneği nedeniyle düğünlerde müzik aleti kullanarak, cüzi bir miktar para kazanmaktadır. Kazandığı para, ihtiyaçlarını karşılamadığı gibi, okulunun harç ve giderlerine de yetmemektedir. Bu durumda, davacı çocuğun davalı babanın yardımına ihtiyacı olduğu anlaşılmaktadır. Yukarıda açıklanan ilkeler uyarınca, baba yoksulluğa düşmüş çocuğuna yardım etmek zorundadır. Çocuğun okulunu bitirip, bir işe girmesi, çocuğun yararına olduğu gibi, babanın da yararına bulunmaktadır. Şu halde, yerel mahkemece davacı yararına hakkaniyete uygun bir miktarda yardım nafakasına hükmolunması gerekirken, yanılgılı değerlendirmeyle davacı çocuğun nafaka isteminin tümden reddine karar verilmesi doğru değildir.”
Reşit çocuğa bağlanacak olan nafaka miktarı tayin edilirken, çocuğun ihtiyaçları ve nafaka yükümlüsünün geliri arasında orantı kurulmalı ve bu doğrultuda karar verilmelidir. Nafaka yükümlüsünü haddinden fazla zorlayacak nafakaya itiraz edilebilir.
Yardım Nafakası Davasını Kim Açar?
Yardım nafakası davasını, konu özelinde sadece reşit çocuğun kendisi açabilir. Çünkü artık velayet altında olmadığı için davayı bizzat açmak durumundadır. Daha önce velayet kendisinde olan anne ya da baba reşit çocuk adına yardım nafakası davası açamaz.
Yardım Nafakası Ne Zaman Sona Erer?
İştirak nafakası 18 yaşın dolması ile kendiliğinden son bulur, ayrıca dava açılmasına gerek yoktur. Ancak reşit çocuk yardım nafakası talebinde bulunmuş ve mahkeme nafaka bağlamış ise, bu nafaka kendiliğinden son bulmaz. Nafaka yükümlüsü anne ya da baba yardım nafakasının kaldırılması davası açmalıdır. Çocuğun eğitiminin sona ermesi yardım nafakasının kaldırılacağı anlamına gelmez, ancak eğitim bitmiş ve çocuk sosyal güvence ile çalışmaya başlamış ise, nafaka yükümlüsü nafakanın kaldırılması davası açabilir.
Açıköğretimde Okuyan Çocuğa Nafaka Bağlanır mı?
Eğitimine devam eden çocuğun açıköğretim fakültesi ya da lisans eğitimi alması arasında, yardım nafakası bağlanması açısından bir fark yoktur. Bu husus nafaka miktarı tayin edilirken göz önüne alınır. Yargıtay Hukuk Genel Kurulu bir kararında;
“Yerleşmiş Yargıtay uygulamalarına göre açıköğretim fakültesinde eğitim görmek yardım nafakasına mani değildir. Davacının düzenli bir geliri bulunmamaktadır. Günün ekonomik koşulları ve ülkedeki ekonomik yapı da nazara alındığında davacının eğitimini bir an önce tamamlaması kendi menfaatinedir. Ayrıca davacının çalışarak eğitim hayatını beraber götürmesini beklemek eğitim hayatını zora sokacaktır.”
Büromuz Adana ve çevre illerde Adana avukat olarak avukatlık ve danışmanlık hizmeti vermektedir. Detaylı bilgi için iletişime geçebilirsiniz.
Aşağıdaki yazılarımızı da okuyabilirsiniz:
8 Yaş Üstü Çocukların Velayeti
Son Yazılar